5- TELBİNE (MUHALLEBİYE
BENZEYEN TATLI) BABI
Telbine: Un, yağ ve sudan mamul
pişirilen bir nevi bulamaçtır. Çoğu zaman buna bir mikdar bal da karıştırılır. Süt
gibi beyaz olduğu için Telbine adını alMıştır. Mekke halkı buna Harise derler.
Bu bulamaç'muhallebiye benzer. Bilindiği gibi Telbine, leben kökünden
alınmadır. Leben ise süt demektir. Bu bulamaç beyaz olduğu için süte
benzetilerek Telbine ismi verilmiştir.
حدّثنا
إِبْرَاهِيمُ
بْنُ سَعِيدٍ
الْجَوْهَرِيُّ.
حدّثنا
إِسْمَاعِيلُ
بْنُ عُلَيَّةَ.
حدّثنا
مُحَمَّدُ
بْنُ
السَّائِبِ،
عَنْ
بَرَكَةَ،
عَنْ
أُمِّهِ،
عَنْ عَائِشَةَ؛
قَالَتْ:
كَانَ
رَسُولُ
اللهِ صلى
الله عليه
وسلم، إِذَا
أَخَذَ
أَهْلَهُ
الْوَعْكُ،
أَمَرَ
بِالْحَسَاءِ.
قَالَتْ:
وَكَانَ
يَقُولُ: ((إِنَّهُ
لَيَرْتُو
فُؤَادَ
الْحَزِينِ،
وَيَسْرُو
عَنْ فُؤَادِ
السَّقِيمِ، كَمَا
تَسْرُو
إِحْدَاكُنَّ
الْوَسَخَ عَنْ
وَجْهِهَا
بِالْمَاءِ)).
Âişe
(r.anhâ)'dan; Şöyle demiştir: Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), ev
halkından birisi sıtma hastalığına tutulduğu zaman hasa (yâni muhallebiye
benzeyen bulamaç) emrederdi. Âişe demiştir ki ve Resûl-i Ekrem (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) şöyle buyururdu.
«Şüphesiz bu
yemek, kederli kimsenin kalbini muhakkak güçlendirir (veya midesini
güçlendirir) ve siz (kadınlar) dan biri yüzündeki kiri su ile giderdiği gibi
hastanın kalbinden elemi giderir (veya hastanın midesini temizler).»
AÇIKLAMA: Bu hadisi Tirmizi ve Hakim de rivayet etmişlerdir. Hadiste geçen.
"Va'k" sıtma hastalığı veya bu hastalığın elemi demektir. Hazin:
Kederli kimse demektir.
Sakim: Hasta
demektir.
Fuad: Kalb
demektir. Miftahü'l-Hace yazarı bu kelimeyi burada mide anlamında
yorumlamıştır. Onun yorumunu parantez içi ifade ile belirtmeye çalıştım.
Hasa: Un. yağ
ve su karışımından pişirilen bulamaçtır. Bazen buna bal karıştırılarak
tatlılandırılır. Bu tarife göre Hasa. ve Telbine aynı manaYa gelirler.
Buhari'nin Taam
bölümünde Aişe (r.anha)'dan rivayet ettiği uzun bir hadiste; Resül-i Ekrem
(s.a.v.): ''Telbine, hastanın kalbini rahaalatır ve bir kısım kederi giderir,.
buyurmuştur.
Bu hadis.
yukarda anlatılan bulamacın sıtma hastalığına yakalanan hastaya yedirilmesinin
yararlı olduğuna delalet eder.